Obowiązek tworzenia wewnętrznego systemu zapewnienia jakości kształcenia został wprowadzony Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie standardów kształcenia. Znowelizowana w 2011 roku ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym postawiło przed uczelniami nowe wyzwania, które powinny służyć doskonaleniu jakości kształcenia. Jednostki organizacyjne uczelni mogą prowadzić studia pierwszego lub drugiego stopnia, jeżeli wdrożyły wewnętrzny system zapewnienia jakości kształcenia, uwzględniający działania na rzecz doskonalenia programu studiów na prowadzonym kierunku studiów. Uszczegółowienie oczekiwań dotyczących wewnętrznych systemów zapewnienia jakości kształcenia zawarto w Rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie podstawowych kryteriów i zakresu oceny programowej oraz oceny instytucjonalnej z dnia 3 października 2014 r. (Dz.U. 8 października 2014, poz. 1356).
Zapewnianie jakości kształcenia w szkolnictwie wyższym to wszelkie planowane i systematyczne działania bezpośrednio związane z utrzymaniem i podwyższeniem jakości kształcenia, niezbędne do stworzenia odpowiedniego stopnia zaufania co do tego, że usługa edukacyjna spełni ustalone wymagania jakościowe interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych. Studenci oczekują zapewnienia o jakości kształcenia, w tym między innymi o jakości kompetencji zawodowych kadry nauczającej, odpowiednim wyposażeniu sal dydaktycznych, dostępności do bibliotek. Pracodawcy potrzebują zapewnienia, że zatrudniani przez nich absolwenci posiadają odpowiednie kwalifikacje1.
Zapewnianie jakości kształcenia jest procesem ciągłym, systematycznym i wieloaspektowym. Jego podstawą jest przekonanie, że umacnianiu wysokiej jakości kształcenia służy ocena własna, dyskusja, współpraca, promowanie i upowszechnianie najlepszych rozwiązań oraz wsłuchiwanie się w głos odbiorców usługi edukacyjnej.
Wewnętrzny system zapewnienia jakości to zbiór procedur i narzędzi służących podnoszeniu poziomu jakości kształcenia. Odnoszą się one do wszystkich etapów i aspektów procesu dydaktycznego. Powinien uwzględniać wszystkie formy weryfikowania efektów uczenia się na poszczególnych kierunkach studiów, osiąganych przez studenta w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, oceny dokonywane przez studentów oraz wnioski z hospitacji i monitorowania kariery zawodowej absolwentów uczelni oraz opinii pracodawców.
Uczelniany system prezentuje ramy uwarunkowań i działań związanych z jakością kształcenia, natomiast działania służące zapewnieniu jakości kształcenia obowiązujące w poszczególnych Wydziałach mogą uwzględniać własną specyfikę i zawierać szczegółowe procedury adekwatne do prowadzonych kierunków studiów. System uczelniany jest tworzony, aby wspomagać rozwój i działania projakościowe poszczególnych Wydziałowych Komisji ds. Jakości Kształcenia. Jego celem nadrzędnym jest tworzenie warunków do budowania kultury jakości, na którą składają się zarówno aspekty kulturowe, psychologiczne, jak i struktury zarządzania2.
Pozostałe cele wewnętrznego systemu zapewnienia jakości kształcenia to:
- stymulowanie ciągłego doskonalenia jakości kształcenia,
- podnoszenie rangi pracy dydaktycznej oraz budowanie etosu nauczyciela akademickiego,
- podnoszenie poziomu wykształcenia absolwentów,
- informowanie o jakości kształcenia i promowanie najlepszych praktyk,
- motywowanie pracowników i studentów do doskonalenia jakości nauczania i uczenia się,
- podnoszenie konkurencyjności i atrakcyjności uczelni,
- standaryzacja i ujednolicenie sposobu postępowania kadry dydaktycznej i studentów,
- określenie odpowiedzialności i uprawnień uczestników procesu kształcenia.
Wewnętrzny system zapewnienia jakości kształcenia w Akademii Nauk Stosowanych w Łomży budowany jest w oparciu o misję uczelni oraz z poszanowaniem autonomii i specyfiki jej poszczególnych Wydziałów. Podnoszeniu jakości kształcenia sprzyjają nie tylko systematyczne badania jakości kształcenia, lecz również rekomendowanie działań wpływających na jej doskonalenie.
1. J. Randall, Quality Assurance: Meeting the Needs of the User, Higher Education Quarterly, Vol. 56, No. 2, April 2002, s. 193-194
2. T. Loukkola, T. Zhang, Examining Quality Culture: Part 1 – Quality Assurance Processes in Higher Education Institutions, European University Association, Brussels 2010, s. 9.